W związku ze zorganizowanym w dn. 12 stycznia 2023 r. przez KP Koalicja Obywatelska wysłuchaniem w Sejmie RP dot. przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A., Bankowy Fundusz Gwarancyjny i Komisja Nadzoru Finansowego wskazują, że tytuł i tezy formułowane podczas tego wysłuchania, tj. „Pokrzywdzeni przez instytucje państwowe (BFG i KNF) przy restrukturyzacji Getin Noble Bank”, są nieuprawnione i wprowadzają w błąd. Przymusowa restrukturyzacja Getin Noble Bank S.A. (GNB) odbyła się na podstawie i w zgodzie z przepisami polskiego i unijnego prawa. Straty poniesione przez akcjonariuszy i obligatariuszy w procesie restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. wynikają bezpośrednio z sytuacji ekonomiczno-finansowej samego banku oraz z działań dominującego akcjonariusza banku, tj. pana Leszka Czarneckiego, a nie z działań instytucji państwa, w tym przede wszystkim BFG i KNF.
Getin Noble Bank, na skutek agresywnego modelu biznesowego realizowanego przez wiele lat bez dostarczenia ze strony dominującego akcjonariusza odpowiedniego wsparcia kapitałowego, znalazł się w bardzo złej sytuacji ekonomiczno-finansowej i był zagrożony upadłością, a dostępne działania nadzorcze Komisji Nadzoru Finansowego oraz działania samego Banku nie pozwalały na usunięcie tego zagrożenia we właściwym czasie. KNF oraz Urząd KNF od dłuższego czasu prowadziły intensywne działania nadzorcze mające na celu realizację wszystkich możliwych ścieżek mogących doprowadzić do poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej GNB. Kluczowe z punktu widzenia uzupełnienia głębokich niedoborów kapitałowych tego banku i podniesienia jego wskaźników wypłacalności do odpowiednich poziomów regulacyjnych wymaganych przez prawo (zarówno krajowe, jak i unijne) i zabezpieczających ponoszone ryzyko, było dokapitalizowanie banku przez jego dominującego akcjonariusza – pana Leszka Czarneckiego, który jednak takiego dokapitalizowania odmówił. Pan Leszek Czarnecki był zobowiązany do takiego dokapitalizowania w ramach złożonego przez niego w 2011 roku wobec KNF stosownego zobowiązania inwestorskiego, z którego się jednak nie wywiązał. W dniu 28 września 2022 r. KNF nałożyła na pana Leszka Czarneckiego karę pieniężną w wysokości 20 mln złotych za niedochowanie przez pana Leszka Czarneckiego zobowiązania inwestorskiego.
Przed podjęciem decyzji o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji BFG zapewnił przeprowadzenie oszacowania wartości aktywów i pasywów Getin Noble Banku S.A. Z oszacowania, wykonanego przez niezależny podmiot: Deloitte Advisory spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k., wynika, że aktywa banku nie wystarczały na zaspokojenie jego zobowiązań, oraz że kapitały własne Getin Noble Banku S.A. wynosiły minus 3,6 mld zł.
Umorzenie akcji i obligacji banku było konieczne, aby można było zgodnie z przepisami przeprowadzić przymusową restrukturyzację, co pozwoliło ochronić wszystkie depozyty klientów w kwocie 39,5 mld zł, łącznie z 3,5 mld zł depozytów, które nie mogłyby zostać wypłacone w ramach gwarancji BFG w przypadku upadłości banku, np. środki szpitali czy innych jednostek organizacyjnych samorządu. Takie działanie przewidują polskie i unijne regulacje. Przymusowa restrukturyzacja pozwoliła zatem uniknąć negatywnych skutków upadłości GNB, która w przypadku niewdrożenia tej restrukturyzacji byłaby nieunikniona i którą odczuliby wszyscy klienci tego banku (w tym także akcjonariusze i obligatariusze). Żaden z właścicieli instrumentów kapitałowych ani obligatariuszy, którzy zostali dotknięci umorzeniem, nie odzyskałby swoich środków w ramach postępowania upadłościowego (likwidacja Banku). Więcej na temat przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. znajduje się pod adresem: https://www.bfg.pl/przymusowa-restrukturyzacja-getin-noble-bank-s-a/
Jeśli chodzi o kwestie obligacji podporządkowanych, celem emisji takich obligacji przez banki jest podniesienie poziomu funduszy własnych, pozwalające na rozwój działalności banku w ramach obowiązujących wymogów kapitałowych, które uzależniają wysokość minimalnego wymaganego kapitału banku od wartości jego aktywów ważonej ryzykiem wynikającym z działalności bankowej. Cechą charakterystyczną tego instrumentu jest wyższe ryzyko utraty zainwestowanych środków w przypadku niewypłacalności lub upadłości spółki. Wynika ono stąd, że zgodnie z przepisami, roszczenia wierzycieli z tytułu obligacji podporządkowanych zaspokajane są w przypadku likwidacji lub upadłości emitenta na samym końcu, na równi z roszczeniami z tytułu udziałów lub akcji. W zamian inwestor oczekiwać może jednak wyższego w porównaniu z innymi instrumentami finansowymi dochodu z zainwestowanych środków. Zwrot kapitału z tytułu wypłaconych odsetek obligatariuszom niewykupionych do 30 września 2022 r. serii obligacji Getin Noble Banku SA wyniósł średnio 33,5 proc.
Publiczne oferty obligacji podporządkowanych GNB przeprowadzane były w latach 2012-2017 na podstawie prospektów emisyjnych zatwierdzanych przez KNF. Kwestia umorzenia obligacji w związku z przymusową restrukturyzacją GNB dotyczy emisji z lat 2015-2017 na łączną kwotę 705,7 mln. zł oferowanych na podstawie prospektów zatwierdzonych w dniu 11 października 2016 r. oraz w dniu 9 września 2015 r. Emisje wcześniejsze zostały przez Bank wykupione w terminie ich zapadalności.
Trudna sytuacja ekonomiczno-finansowa GNB była powszechnie znana. Informacje finansowe Banku były każdorazowo przedstawiane w prospekcie, zamieszczane tam były także stosowne czynniki ryzyka (np. ryzyko płynności, ryzyko operacyjne, ryzyko niewypełniania wymogów regulacyjnych w zakresie wymaganych kapitałów, itp.). Bardzo istotny jest fakt, że GNB był notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., a więc podlegał w związku z tym szczególnym obowiązkom informacyjnym. GNB w raportach bieżących i okresowych przekazywanych do publicznej wiadomości, informował inwestorów o swojej trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej oraz realizowanych przez niego działaniach naprawczych w kontekście poprawy sytuacji finansowej.
Jednocześnie zatwierdzenia przez KNF prospektu emisyjnego nie można w żadnym razie traktować jako pozytywnej weryfikacji przez KNF możliwości obsługi przez emitenta zobowiązań wynikających z oferowanych papierów wartościowych ani jako jakiejkolwiek opinii KNF odnoszącej się do kondycji finansowej i biznesowej emitenta. Zatwierdzenie przez KNF prospektu nie eliminuje ryzyka zmaterializowania się czynników mogących prowadzić do niezaspokojenia lub umorzenia wierzytelności inwestorów. Ocena prospektu emisyjnego obejmuje – zgodnie z prawem unijnym oraz stanowiącym jego implementację prawem krajowym – ocenę zgodności i adekwatności ujawnień prospektowych ze standardem określonym przepisami.
W prospektach emisyjnych obligacji podporządkowanych GNB zatwierdzonych przez KNF w latach 2015-2016 Bank wskazywał w szczególności, że obligacje mogą zostać poddane instrumentom restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, a w przypadku zastosowania takich instrumentów wartość obligacji może zostać obniżona do zera, obligacje mogą zostać zamienione na akcje zwykłe albo na inne instrumenty typu udziałowego lub warunki emisji obligacji mogą ulec zmianie. Informowano także o potencjalnych konsekwencjach wdrożenia lub podjęcia jakichkolwiek czynności przewidzianych w tzw. dyrektywie BRRD, ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. Wskazano, że będzie to miało istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki działalności banku i grupy, a w konsekwencji na wartość rynkową obligacji, zdolność Banku do obsługi zadłużenia z tytułu obligacji oraz do terminowego wykupu obligacji. GNB wskazał zatem na ryzyko związane z przepisami tej dyrektywy, przewidującymi instrument umorzenia lub konwersji długu, który upoważnia organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji do spisania roszczeń niezabezpieczonych wierzycieli Banku.
